Meyve ağaçlarının besin maddesi gereksinimleri diğer tarla bitkilerinden farklıdır.

Üreticiler meyve ağaçlarının besin maddesi gereksinimlerini yaprak analizi, toprak analizi, ağacın büyümesi ve meyve yükü ve geçmiş uygulamalarından edindikleri tecrübelerle tahmin edebilirler.

Meyve ağaçları çok yıllık bitkiler oldukları için meyve bahçesinin beslenme durumunu saptamak için yaprak analizi en uygun ve en doğru metottur.

Meyve ağaçlarının en yüksek ve kaliteli verimi vermek için yeterli besin elementlerini alıp almadığını, ağacın cinsi, meyve yükü, toprak yapısı ve hava şartları gibi birçok faktörler etkiler.

Yaprak analizi, meyve gelişimi ve ağacın büyümesindeki anormalliklerin sebeplerinin teşhis edilmesinde de büyük değer taşımaktadır. Her ne kadar bir tek örnek alınması yeterli olsa bile bir normal ağaçlardan birde anormallikler gösteren ağaçlardan alınacak bir çift yaprak örneklerinin analizi daha faydalı olmaktadır. Yaprak analizleri, özellikle belirli periyotlarda yapılmışsa, ağaçlar herhangi bir semptom göstermeden önce yaklaşmakta olan besin maddesi noksanlıkları ve toksisiteleri hakkında bize uyarıcı bilgiler verir.

Öte yandan toprak analizleri meyve bahçelerinin beslenme durumlarını göstermek için tek başına doğru bilgiler vermemektedir. Buna rağmen toprak analizleri özel durumlar için bir gübreleme programı uygulandığı zaman önemli bilgiler vermektedir. Kurulmuş durumda olan meyve bahçeleri için toprak analizlerinin ana amacı toprak pH’sının gözlenmesidir.

Toprak analizi, ağaçlar dikilmeden önce beslenme düzeylerini düzeltmek daha kolay olduğu için daima bir meyve bahçesi kurulmadan önce yapılmalıdır. Yaşlanmış olan meyve bahçelerinin yenilenmesi alt toprağın bozulması nedeniyle toprak analizleri sonuçlarını değiştirmektedir. Bundan dolayı, meyve bahçesindeki bütün ağaçlar söküldükten sonra ve gerekli tesviyeler yapıldıktan sonra toprak numunelerinin alınması en iyi yoldur.

Zaman zaman, toprak ve yaprak analizleri fosfor, potas ve magnezyum gübrelemeleri konusunda birbirine ters düşen tavsiyeler ortaya çıkarabilir. Bu olursa, yaprak analizlerine göre yapılmış tavsiyeler dikkate alınmalıdır. Buna rağmen toprak analizleri kireç uygulamaları tavsiye ediyorsa, kireç uygulamaları daima yapılmalıdır.

TOPRAK ANALİZİ

Meyve bahçelerinin gübreleme ihtiyaçlarının belirlemede en yaygın yapılan metot toprak analizidir. Toprak analiziyle toprakta bulunan bitkilerin alabileceği besin maddeleri ve miktarları hakkında bilgiler alabiliriz.

Toprak analizi, meyve bahçesi kurulmadan önce topraktaki besin maddeleri miktarını ve toprağın kireç gereksinimini tespit etmek için faydalıdır. Mevcut, kurulmuş bahçeler için toprak analizi yapmak, yaprak analizi sonuçlarını değerlendirmek ve iyi bir gübreleme programı yapmak için gerekli bilgileri sağlar. Yeni kurulacak bahçeler için toprak analizi bahçe kurmadan önce yapılmalı ve kurulduktan sonra her 2-3 yılda bir tekrarlanmalıdır. Toprak analizi yapmak için önce analiz yapılacak toprak numunelerinin alınması gerekir.

Toprak Numunelerinin Alınması

Toprak numunesi alımında önce arazinin farklılıkları belirlenmelidir. Alınan toprak numuneleri meyve bahçesindeki toprak tipini ve meyve bahçesinin genel durumunu temsil etmelidir. Eğim, toprak rengi, toprak tipi, yükseklik, taban suyunun durumu gibi arazideki farklılıklar dikkate alınarak, her farklı bölgeden ayrı örnek alınmalıdır. Eğer arazi homojen ise 20 dekar araziden 1 örnek alınması yeterli olabilir. Genellikle bir toprak numunesi için ele alınacak alan 40-50 dekarı geçmemelidir. Bunun için rasgele zig zaglar çizerek veya bir plan dahilinde 5-6 nokta işaretlenir ve toprak yüzeyini 2,5-3 cm sıyırdıktan sonra buralardan burgu veya bel yardımı ile 0-30 ve 30-60 cm derinliklerden toprak örnekleri alınır. Her bir derinlikten alınan örnekler kendi aralarında iyice karıştırılarak içinden 1-2 kg toprak alınır ve laboratuara gönderilir.

1-30 cm ye kadar alınan topraklar üst toprağın özelliklerini temsil etmesi için iyice karıştırılmalıdır. Aynı şekilde 30-60 cm mesafedeki toprak numuneleri de alt toprağın özelliklerini temsil etmesi için iyice karıştırılmalıdır.

Eğer bel ile toprak örneği alınacaksa işaretlenen noktalarda toprak 60 cm derinliğe kadar V şeklinde açılır ve V’nin yüzeyinden 2-3 cm kalınlığındaki bir tabaka sıyrılır ve 0-30 ve 30-60 cm derinliklerden ayrı ayrı alınır.

50 dekarlık bir alandan alınacak alt toprak numunesi 10-20 örnek olması tavsiye edilmektedir.

Yaprak Analiziyle Meyve Ağaçlarının Beslenme Durumunun Saptanması:

Yaprak Analizi Nedir?

Yaprak analizi Meyve ağaçlarından alınan yaprakların içeriğinde bulunan besin maddesi içeriğini öğrenmek için yaprakların kurutulduğu, öğütüldüğü ve kimyasal yöntemlerle analiz edildiği bir işlemdir.

Yaprak analiziyle Azot, Fosfor, Potas, Kalsiyum, Magnezyum, Demir, Bakır, Bor ve Manganez gibi besin elementleri analiz edilir. Yaprak analizi üreticilerin hangi besin maddelerini uygulaması gerektiği hakkında bilgiler verir. Toprak analizine benzemez, toprak analizi toprakta mevcut olan besin maddelerini gösterir. Yaprak analizi topraktan hangi maddeleri kaldırdığını gösterir. Toprak analizi gerçek azot değerlerini tipik olarak vermez.

Yaprak Numuneleri Ne Zaman Toplanmalı?

Yaprak analizi için yaprak numunelerinin toplanmasında belirli bir rehber izlenmelidir. Birinci basamak zamanlamadır. Yapraklar yaklaşık olarak Temmuz’un ortasından Ağustos’un ortasına kadar toplanmalıdır. Çünkü bu zamanda yapraklardaki besin maddeleri en stabil (istikrarlı) haldedir.

Erken toplandığı zaman ağaçlar aktif olarak büyüme halindedir ve yukarıya yapraklara doğru besin maddelerinin taşınması yapılmaktadır. Mevsimin sonuna doğru toplandığı zaman ise ağaçların kış hazırlığı başladığı için ve besin maddeleri yapraklardan köklere doğru taşınmaktadır. Herhangi bir bulaşmadan kaçınmak için yapraklar ya her hangi bir ilaç spreylemeden hemen önce veya daha sonra toplanmalıdır.

Hangi Sıklıkla Yaprak Numunesi Alınmalıdır?

Yaprak analizi programından en yararlı sonucu almak için meyve bahçenizin her blokundan her üç yılda bir örnek alınması tavsiye edilir. En iyi metot meyve bahçesini üçe bölmek ve her yıl bir bölümünden numune almaktır.

Yaprak Numunelerinin Alınması

Mevsim içinde büyümüş olan kısımların orta bölümlerinden, ağacın orta kısımlarında oluşmuş veya büyük ağaçların çatısı üstünden ve genç, küçük ve bodur ağaçların yeşil aksamlarını temsil eden çoğunluğunu gösteren kısımlarından sağlıklı yapraklar toplanmalıdır.

Toprak numunelerinin alınmasında olduğu gibi, meyve bahçesinin içinde rastgele yürünmeli ve yaklaşık 60-70 yaprak toplayıncaya kadar ağaçlardan yapraklar koparılmalıdır. Her bir terminal sürgünlerden ikiden fazla yaprak alınmamalıdır. Bir alternatif olarak üniform ve bütün bir bloku temsil edecek özellikler taşıyan 8-10 ağaç seçilir bu seçilen ağaçlardan eşit sayıda yapraklar toplanmalıdır.

Şu kuvvetle tavsiye edilir ki aynı toprak tipinde bir anaç üzerinde bir çeşitten yaprak numuneleri toplanmalıdır. Sonraki en iyi numune bir anaç üzerinde bir çeşitten ve nihayet tek bir çeşitten gelir.

Değişik çeşitlerden numuneler alarak sonra bunları karıştırarak bir yaprak numunesi hazırlanması tavsiye edilmez. Aynı çeşitlerden genç ve yaşlı yapraklar karıştırılmamalıdır. Genç ağaçların yaşlı ve olgunlaşmış ağaçlardan daha farklı beslenme gereksinimleri olacaktır. Yaprak numunelerini aldıktan sonra ilgili formları mümkün olduğunca doğru olarak doldurulmalıdır. Çünkü bu bilgilere göre tavsiyeler üretilecektir.

Bulaşmış Yaprak Numuneleri

Belirli fungisitler az miktarlarda iz mineraller ihtiva ederler. Bu durum yaprak analizinde manganez veya çinko gibi elementler yüksek miktarlarda bulunursa daha açıkça ortaya çıkar.

Bazı üreticiler yaprakların iyice yıkanmasının yardımcı olabileceğini düşünebilirler. Eğer doğru yapılırsa yardımcı olur. Fakat birçok üreticin yaprakların tam olarak yıkanmasıyla ilgili imkanları yoktur. Yaprakların yıkanması %0,1’lik sabunun eriyiğinin üç katı saf suyla çalkalanmasını ihtiva eder. Yaprakların yıkanmasında gösterilen birçok çaba daha fazla bulaşmaya sebep olmuştur.

Yaprak Analizlerinin Yorumlanması

Yaprak analizi yapıldıktan sonra analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ve yorumlanması büyük önem taşır. Çünkü meyve bahçelerinin gübrelenmesi yönetimi buna göre yapılmalıdır.

Tablo 1-2 de yaprak analizi sonuçlarını yorumlamada kullanılmak üzere faydalı olacak standart besin maddesi değerleri verilmiştir.

Tabloda değişik türde meyvelerin büyümesi, çiçek açması ve yüksek kaliteli ticari meyve üretebilmek için değişik düzeyde besin maddeleri düzeyleri verilmektedir.

Azot için oranlar amaca göre, ağacın yaşı, meyvenin kullanımı ve meyve çeşidi gibi birçok faktörlere göre değişik oranlarda bulunmaktadır.

Meyve vermeyen genç ağaçlar için azot miktarı fazla olmalıdır.

Kaynak:Pennsylvania Tree Fruit Production Guide
http://tfpg.cas.psu.edu/tables/table1-2.htm