LEONARDİT (GİDYA) VE  HAM LİNYİT’İN  TOPRAKTA BAZI ENZİM AKTİVİTELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

ÖZET

Kireçli bir toprak sisteminde farklı düzeylerde uygulanan organik materyallerin toprağın fosfor karbon döngülerinde görev alan alkali fosfataz ve beta glukozidaz (ß-Glukozidaz) enzim aktiviteleri ile pH ve EC kapsamları üzerine etkisini belirlenmek amacıyla yürütülen bu çalışmada; Afşin-Elbistan Linyit kömürü havzalarından temin edilen Gidya (G), Ham Linyit (L) ve linyitten elde edilen humik asitin tek başlarına ve N ve P’lu kimyasal gübrelerle kombine uygulamalarının farklı düzeyleri tarla şartlarında faktöriyel olarak denenmiştir. Tarla denemesinin başlangıcında (1. ay) ve 3. ayında her bir deneme parselinden toprak örnekleri alınarak (ß-Glukozidaz) enzim aktivitesi ile pH ve EC analizleri yapılmıştır. Tarla denemesinde üç çeşit buğday (Tarm, Kızıltan ve Bayraktar ) kullanılmıştır.

Deneme süresi boyunca farklı organik materyal uygulanmış toprakların ß-glukosidaz enzim değerlerinde artış belirlenmiş, ancak Linyit ve Leonardit + NP gübresi uygulanmış toprakların enzim değerlerinde bir miktar azalma görülmektedir. Buna rağmen bütün uygulamalarda enzim aktivitesi kontrol toprağından fazla bulunmuştur.

Her üç bitki çeşidinin yetiştiği deneme parsellerinde alkali fosfataz aktivitesi en düşük kontrol topraklarında belirlenmiş olup, aktivite üzerinde en etkili uygulamanın ise leonarditin tek başına ve NP ile kombinasyonunun olduğu belirlenmiştir.

Toprakların pH değerlerindeki değişimlere bakıldığında, leonardit uygulamasının toprakların pH’sını etkilemadiği, humik asit uygulamalarının pH’yı artırdığı ve Linyit uygulamalarının ise azalttığı belirlenmiştir.

Her 3 organik materyalin N ve P kimyasal gübre ile kombine uygulamaları,  materyallerin tek başına uygulamalarına kıyasla toprakların EC değerini daha fazla artırmıştır.

Tarla denemesi sonucunu beklemeden ve daha uzun süreli araştırılmadan kesin sonuca varmak doğru bir yaklaşım olmayacağından hasat sonrası aktivite ölçümü yapılarak farklı uygulamaların etkisi belirlenecektir.